1940

De Xulipedia
Saltar ata a navegación Saltar á procura

Flag of Galicia (civil).svg Cultura galega

Nacementos/Pasamentos

Child in diaper icon Nacementos
Literatura
Andrés Torres Queiruga (Aguiño, Ribeira).
Francisco Martín Iglesias (Recatelo, Lugo).
Francisco Taxes Prego (A Coruña; ibídem 2003).
Helena Villar Janeiro (Becerreá).
Ricardo Palmás Casal (Buenos Aires; 1996 Londres).
Xosé Álvaro Porto Dapena (Narón; 2018 Cedeira).
Xosé Lois Ripalda González (Erbedeiro, Lugo).
Xosé Manuel Rodríguez Pampín (Melide; 1997).
Outros
O economista Xan López Facal (Toba, Cee ).
O economista Xosé Antonio López Taboada (O Pino, A Coruña).
O escultor José Díaz Fuentes (Sarria; 2010 París).
O escultor Manuel Coia Franco (Hio; 2017 Vigo).
O escultor Acisclo Manzano (Ourense).
A pintora Guillermina Fernández Mandado (Vigo).
¿?A pintora Mª Elena Gago (A Coruña; ibídem 2011).
O pintor José Vázquez Cereijo (Lugo; ibídem 2016).
O pintor Santiago Montes Areas (Vigo).
O pintor Alfonso Sucasas (Lalín; 2012 Vila de Cruces).
O pintor José Barreiro Gómez (Loureiro, Forcarei).
A pintora Airichu Pereira (Aurora Pereira Carballo; Santiago de Compostela; ibídem 2023)
O biólogo Javier Castroviejo Bolívar (Bueu).
O escritor e xornalista Alberto Míguez Alvarellos (A Coruña; 2009 Madrid).
O xornalista Diego Bernal López (Santiago de Compostela; ibídem 2001).
O escritor, historiador e sociólogo Santos Juliá Díaz (Ferrol; 2019 Majadahonda).
O antropólogo José Antonio Fernández de Rota (Madrid; 2010).
O antropólogo Emilio Temprano (Sada).
Xavier González y González del Valle (A Coruña). Membro fundador de "Voces Ceibes".
O empresario Afonso Paz-Andrade (Vigo; 2021 Gondomar).








Skull.png
Pasamentos
Literatura
Adolfo Mosquera Castro (Caldas de Reis; ibídem 1860).
Aurelio Ribalta y Copete (Chozas de la Sierra, Madrid; 1864 Ferrol).
Francisco Salgado y López Quiroga (A Coruña; 1859 Monterroso).
Manuel Lugrís Freire (A Coruña; 1863 Sada). “Lugrís era alma de tertulias, palabra rexa, pintoresca, expresiva. Nin acedo nin irónico. Era home de peito pra atacar de frente e pra recibir e responder ós ataques” (Otero Pedrayo).
Manuel Sánchez Hermida (Ferrol; ibídem 1888).
Mariano Piñeiro Groba (Angoares, Ponteareas; 1873 Cristiñade, Ponteareas).
Ricardo Frade Giráldez (Santiago de Compostela; 1877 Touro).
Xerardo Álvarez Limeses (Pontevedra; ibídem 1871).



Outros
O escritor e periodista Luciano del Río Fernández (Vigo; ibídem 1874).
O escritor e periodista Jaime Solá Mestre (Vigo; ibídem 1874).
O pintor Alfredo Souto Cuero (1862 A Coruña).
O empresario e filántropo Enrique Peinador Lines (Vigo; 1880 Pontevedra).
José Gómez Martínez "Zenitram" (Teis; ¿? Pontevedra). Sacerdote e xornalista.
Gerardo Doval, avogado e político (Madrid; 1863 Noia).

Publicacións

Galegas

  • De 1940 é a primeira edición que se fai fóra de Galicia de Aires da miña terra , publicado pola editorial porteña Emecé que publica tamén nese ano De catro a catro de Manuel Antonio e Queixumes dos pinos de Eduardo Pondal. A edición está prologada polo fillo do periodista galego Waldo Álvarez Insua, Alberto Insúa (1883-1963).
  • Na Argentina publicase a edición bilingüe galego-castelá De cuatro a cuatro/ De catro a catro de Manuel Antonio , con tradución e limiar de Rafael Dieste e deseños de Manuel Colmeiro; aparece en edicións Emecé na colección “Dorna”, que dirixían en Buenos Aires Luís Seoane e Arturo Cuadrado.
    De cuatro a cuatro dorna.jpg
  • Aurelio Ribalta : “A Santísima Trinidade”, poema na revista “El Eco Franciscano” de Santiago (maio).
  • Lorenzo Varela chega exiliado a México, onde funda e codirixe a revista “Romance”. Publica Elegías españolas. Escribe a elexía "Eramos tres irmáns", dedicada aos tempos lugueses compartidos con Ramón Piñeiro, a quen cre morto e con Fole de quen nada sabe. (Homenaxes. Ed. do Castro 1979).
  • Rubia Barcia : Tres en uno (Primeira obra dramática do exilio, asinada co pseudónimo Juan Bartolomé de Roxas. La Habana).

Relativas a Galicia

  • Álvaro Cunqueiro e Antonio de Obregón : Laureados (18 de julio de 1936) (Editado en San Sebastián por Ediciones Fermina Bonilla. Prólogo do ministro do exército, xeneral Varela e dúas liñas manuscritas de Francisco Franco. Libro recomendado para as escolas polo Goberno de Franco: “de interés para la niñez por su contenido altamente patriótico y de gran ejemplo y estímulo”). Cunqueiro publica Elegías y canciones (Prólogo de Eugenio Montes. Edit. Apolo. Barcelona). Na bibliografía que trae o volume anúnciase a publicación de Historia del caballero Rafael, na Editorial "La Rosa de Piedra", narración que vira luz en “Vértice” no 1939.
  • Aurelio Ribalta: “A Santísima Trinidade”, poema na revista “El Eco Franciscano” de Santiago (maio).
  • Carlos Velo publica no nº 6 da revista “España Peregrina” editada en México, o artigo “Galicia, paisaje de sangre”: “Arrecia la lluvia y crece el Miño rumoroso, hinchando su corriente durante la noche, hasta que el cadáver flota y el agua mitológica lo arrastra, como a tantos gallegos, de la tierra de España reteñida de crímenes, al Océano transparente, donde todavía hay espacio para la Libertad”.
  • Eugenio Montes Domínguez: El viajero y su sombra (Madrid).
  • Evaristo González Fernández “Evaristo de Sela” escribe Semillas.
  • Fole fai os apuntamentos mecanografados Lecciones de Historia de la Literatura. Especiales para el Examen de Estado.
  • Horacio Ruiz de la Fuente estrea a obra El infierno frío.
  • Jaime de Andrade, pseudónimo literario de Francisco Franco Bahamonde publica a novela Raza.
  • Luis Iglesias de Souza: Romance estudianti; Yo soy un monóculo fino e Cuando don Atanasio quiso ser policía.
  • Manuel García Blanco: Estudio geográfico y toponímico de la provincia de Lugo.
  • Pilar Millán-Astray: Cautivas. 32 meses en las prisiones rojas (San Sebastián).
  • Pilar Vázquez Cuesta e Mª Albertina Mendes da Luz: Gramática portuguesa (Edit. Gredos.Madrid. “Grial” nº 38, páx. 499).
  • Rafael Dieste director literario da Edit. Atlántida (Buenos Aires). Segunda edición ampliada de Rojo Farol Amante (Edit. Emecé); tradución e prólogo de De catro a catro de Manuel Antonio (Edición bilingüe. Edit. Emecé).
  • Ramón Martínez López: Alfonso Álvarez de Villasandino, poeta gallego del Cancionero de Baena (Buenos Aires).
  • Roxelio Rodríguez Díaz: Historia del centro Gallego de Buenos Aires.
  • Salvador de Madariaga: Vida del muy magnífico señor don Cristóbal Colón (Buenos Aires).
  • Silvia Mistral (Hortensia Blanch Pita) filla de pais de orixe catalá e galega e que viviu de nena en Vilalba, escribeÉxodo. Diario de una refugiada española(México). O diario iniciase o 24 de xaneiro de 1939 (días despois da caída de Barcelona) e remata o 7 de xullo do mesmo ano, día en que chega o Ipanema ao porto de Veracruz en México. No diario conta como o 13 de xuño de 1939, uns quince mozos galegos, cando o barco pasaba á altura de Fisterra leron o seguinte texto: “Á vista do Fisterre, recibe, pobo galego, o saúdo garimoso dos que neste intre dooroso van cara ao exílio. Non perdades esperanzas, mantede o esprito ergueito que non tardará en caír o treidor que perante tres anos encheu de mortos Galiza e de loito os seus fogares. Viva Galiza ceibe. Viva a Repúbrica. Abaixo Franco”. Engade Alonso Montero no artigo “Silvia Mistral: Mensaje a Galicia (1939)” (La Voz de Galicia 2/07/2011) que entre os 900 refuxiados do Ipanema, ían catro escritores galegos: Florencio Delgado Gurriarán, Elixio Rodríguez, Ramón Cabanillas (fillo) e Serafín Ferro, tal vez o redactor da mensaxe.
  • Xosé María Castroviejo: Mar del sol.
  • O 4 de xuño Emilio Pascual Monturiol, director da Editorial Apolo de Barcelona escríbelle ao poeta portugués Teixeira de Pascoaes : “En cuanto a la traducción de Napoleão tengo una gran esperanza en que la lleve a cabo si Vd. Me concede definitivamente los derechos el excelente poeta gallego Álvaro Cunqueiro. De este autor publicaré a fines de este mes un libro de poesías que tendré el gusto de mandar a Ud. Buscaré algún artículo para que pueda Vd apreciar cómo escribe en prosa. Su conocimiento a fondo del idioma portugués, su condición de gallego, y su estilo lírico me hacen pensar que interpretaría a Vd de una manera magistral”.

Monturiol envíalle a Pascoaes a aceptación de Cunqueiro: “Puede estar seguro de que me encantará traducir el Napoleão de Teixeira; Teixeira es una de mis lecturas portuguesas favoritas, y puedo decir, aunque sea con mi oscuro acento gallego, largas tiradas de Marános, de Terra prohibida… Le prometo una labor realizada con entusiasmo y cuidado. El portugués es mi lengua materna y conozco bien cincuenta de sus cien secretos”.

  • Seoane funda con Arturo Cuadrado as coleccións Hórreo e Dorna (Emecé Editores).
  • Dirixido por José Trillo Escagedo, aparece en La Habana o periódico mensual en castelán “Faro Gallego” do que só saíron uns poucos números.
  • Tamén en La Habana ve a luz o tabloide mensual, practicamente en castelán "Lar" (Entre xullo e febreiro de 1941). Estaba dirixido por Eladio Vázquez Ferro.

Acontecementos

  • Fúndase a Irmandade Galega de Buenos Aires.
  • Constitúese en México, a iniciativa de Luís Soto a “Alianza Nazonal Galega”. Pretendía ser unha alianza de partidos co obxectivo de restaurar a Constitución de 1931 e o Estatuto de Autonomía de 1936. Castelao amosouse sempre reticente a esta ANG.
  • O 15 de xullo chega Castelao a Montevideo no barco “Argentina”, procedente de New York e camiño de Buenos Aires, permanecendo só unhas horas en Montevideo, atopándose con Ramón Rey Baltar e Eduardo Dieste (os tres redactores de “O Barbeiro Municipal”) e a onde regresará a primeiros de decembro durante unha semana, cando, invitado polo propietario de Radio Ariel, Luis Batlle Berres fai tres intervencións radiais: “Galicia y Valle Inclán”, “Ideas de un hombre de la calle” e “Visión de un aldeano gallego”. O 5 de decembro, no salón da Casa de Galicia pronuncia a súa primeira conferencia en Montevideo.
  • Castelao en Buenos Aires. Pinta “Faunalia”.
  • Luís Seoane aparece como director da revista do Centro Galego de Buenos Aires “Galicia”. Ocupará ese cargo nesta publicación bimensual desde decembro de 1940 (nº 323) até 1957 (nº 494).
  • Lois Tobío instálase en Montevideo.
  • Isidro Parga Pondal funda o Laboratorio Xeolóxico de Laxe.
  • Gumersindo Placer elixido membro da Real Academia Galega.
  • Luz Pozo Garza , volve a Viveiro de Marrocos a onde tivera que fuxir pola persecución policial e detención do seu pai, militante republicano.
  • Eduardo Blanco Amor pronuncia no Ateneo Pi i Margall de Buenos Aires a conferencia “Volviendo a Curros”.
    O carro e o home
  • Antonio Román dirixe os documentais “Mérida”; “Al borde del gran viaje”; “De la Alhambra al Albaicín” e “O carro e o home”, que é o único que se conserva. Este último foi rodado en terras de Lobeira por Antonio Román xunto con Xaquín Lorenzo e Carlos Serrano de Osma. Foi rodado en 1940 e estreado no 1945. Finalizada a rodaxe, a película quedaría sen sonorizar. Xaquín Lorenzo gardou unha copia en Ourense que se montou en colaboración co Museo do Pobo Galego no 1980, Pola súa parte Carlos Serrano de Osma sonorizaría outra no 1945. Serrano escribiu así sobre Román: “Si todos los que hacen cine en España sintiesen el imperativo creador de Román (...), su angustia cinematográfica ante la pantalla, incubada durante años y más años de estudio y fervor; su inquietud frente a la técnica y las obras de los grandes maestros; su desvelo limpio, literario y filosófico por cuanto al cine se refiere; si todos cuantos hacen cine en España estuviesen dotados de un mínimo de la honradez fílmica de estos hombres entregados a su arte desde niños, con renuncia a todo, con olvido de todo cuanto no encierre un exacto sentido cinematográfico, el cinema español entraría en seguras rutas de superación y de optimismo”.
  • Comeza a emitir dende A Coruña Radio Nacional de España.
  • Cesáreo González funda en Vigo “Suevia Films” unha das grandes produtoras de cine español da posguerra.
  • Plácido Ramón Castro del Río condenado a 15 anos de inhabilitación absoluta, oito anos e un día de desterro a máis de 100 Km de Muxía e ao pago dunha multa de 25.000 pesetas. Traslada a súa residencia a Coruxo, Vigo.
  • Ao morrer Enrique Peinador, o seu irmán Ramón cede a xerencia do balneario, iniciándose así a desvinculación dos Peinador con Mondariz.
  • Ramón Cabanillas toma posesión en xaneiro como secretario do Concello de Silleda.
  • Manuel Colmeiro: “Abandono”.

Premios

Mail-client-Breeze-Icon.svgEpistolario


O 4 de xuño Emilio Pascual Monturiol, director da Editorial Apolo de Barcelona escríbelle ao poeta portugués Teixeira de Pascoaes:“En cuanto a la traducción de Napoleão tengo una gran esperanza en que la lleve a cabo si Vd. me concede definitivamente los derechos el excelente poeta gallego Álvaro Cunqueiro. De este autor publicaré a fines de este mes un libro de poesías que tendré el gusto de mandar a Ud. Buscaré algún artículo para que pueda Vd apreciar cómo escribe en prosa. Su conocimiento a fondo del idioma portugués, su condición de gallego, y su estilo lírico me hacen pensar que interpretaría a Vd de una manera magistral”.

Monturiol envíalle a Pascoaes a aceptación de Cunqueiro: “Puede estar seguro de que me encantará traducir el Napoleão de Teixeira; Teixeira es una de mis lecturas portuguesas favoritas, y puedo decir, aunque sea con mi oscuro acento gallego, largas tiradas de Marános, de Terra prohibida… Le prometo una labor realizada con entusiasmo y cuidado. El portugués es mi lengua materna y conozco bien cincuenta de sus cien secretos”.



Rodrigues Lapa escribe a Abelardo Moralejo con data de 13 de outubro:“Foi para min grata surprêsa a carta de V. Exª. Por ela soube que estava vivo um dos maiores valores literários da Galiza de hoje, o delicado poeta Bouza Brey, a quem desde já envio cordiais saüdações. Alguns que conheci e amei na Galiza certamente andarão fugidos ou já estarão mortos, após aquilo a que V. Exª chama “a Guerra da Libertação”. Agradeço-lhe penhoradamente a lembrança do meu nome para as conferências do Instituto de Estudos Portugueses. Creio porém que está insuficientemente informado a meu respeito. De contrário, talvez não tivesse a idea de me convidar. Encontro-me há alguns anos demitido do lugar que ocupava na Facultade de Letras de Lisboa, por motivos políticos. Sou contrário à actual situação política portuguesa, pelo meu amor do povo (sou filho de camponeses), da liberdade e da dignidade civil. Estas palavras, na minha Gramática, teem um valor muito concreto. Posto isto, escusado será declarar a V. Exª que, na luta que ensangüentou a Espanha durante três anos, eu fui do lado dos vencidos. E tive, ai mesmo em Espanha, excelente companhia. Presto a V. Exª estes esclarecimentos para que não tenha a menor ilusão a meu respeito. Gostei sempre de me apresentar tal qual sou, sem tibiezas nem subterfúgios. Perdõe-me a franqueza, quási brutal. Á vista destas declarações, suponho que não achará oportuna a ida dum homem como eu à Galiza, para fazer conferências na cidade do Apóstolo. Muito terei que fazer aí, visitar arquivos, colher da fonte viva o falar do povo e as suas tradições; mas quero ir em liberdade, não tolhido por quaisquer peias de ordem política (…)”.(En “A Nosa Terra” nº 806 27/11/1997).


Castelao escribe a Santiago Álvarez dende Nova York o 5 de febreiro: “Mi buen amigo y paisano: He leído con mucha atención tu última carta. Estoy de acuerdo con tus apreciaciones, muy lógicas, y las estimo irrefutables bajo el punto de vista ideológico. No es difícil encontrar coincidencias entre tu posición y la mía; pero la realidad nos obliga a ser flexibles ante la avalancha de locuras diversas que invade el mundo y que en América se reflejan con características especiales según cada país. [...] Yo no soy de tu Partido, yo no he disfrutado jamás de un enchufe republicano, yo no he sido en toda mi vida más que lo que soy: un hombre moderado y amigo del orden y de la paz. [...] Estoy bien informado de lo que ocurre en toda América y creo que en cuanto llegue a Buenos Aires se pondrá en marcha la idea del Congreso, al que concurriremos sin más intención que la de llegar a un acuerdo entre todos los gallegos leales. [...] Lástima que esté casi ciego, porque por lo demás tengo la energía de un joven y nadie me gana en salud y capacidad de trabajo”. (Obras Castelao. Vol. 6. Nº 159. Galaxia. 2000).

O 10 de febreiro, dende Nova York, Castelao escribe a Salvador de Madariaga: [...] Aunque hace años que no nos vemos y que no nos hemos hablado yo no me sentí nunca alejado de V. En algún momento creí que el centro de un barco no estaba entre babor y estribor, sino entre la proa y la popa; pero ahora empiezo a comprender que, en efecto, el centro es la quilla y V. tenía razón cuando utilizó ese símil. El desastre final de la república me duele más que mi propio desastre. Es cierto que a mi sólo me arrastró a la política el reducido ideal de servir a mi Galicia; pero no por eso dejaba de ser un buen republicano.. Sin embargo, yo reconocía mi limitación de ideales y por ello me dejaba gobernar... (Obras Castelao. Vol. 6. Nº 160. Galaxia. 2000).

En carta a Santiago Álvarez dende New York escribe Castelao: Acabo de enterarme por conducto absolutamente seguro que el Comité Ejecutivo de “ Hispanas Confederadas” tomó el acuerdo de conceder al grupo de anarquistas que ahí representan a la SIA (creo que se llama Federal) un cuarto de hora en las sesiones de radio que viene sufragando y sosteniendo en La Habana con el dinero que todos los españoles leales a la República entregaron para ayuda y salvación de los refugiados. [...] Estas HC son un foco pernicioso desde el que se lanzan calumnias absurdas que la gente traga porque las tabernas tienen aquí mas eficacia que las tribunas. Rompieron la unidad que antes existía y aprovechando los restos de dinero que les queda intentan llevar la descomposición a los lugares en que todavía predomina la cordura y el buen juicio. [...] El plan es este: Producir ahí un estado de alarma y de protesta contra HC por su intención de llevar a Cuba la descomposición de vuestra unidad republicana [...]. (SIA: Solidaridad Internacional Antifascista). (Obras Castelao. Vol. 6. Nº 161. Galaxia. 2000).

Dende New York, Castelao escribe a Elixio Rodríguez Domínguez (11 de marzo): [...] Xustamente eu non recibín endexamáis ningunha comunicación formal do grupo nin sei tansiquera en qué forma estades constituídos nin a distribución dos cárregos.[...] Eu non me acheguei ao tesouro da República nin penso tampouco enzoufarme nas loitas estúpidas que sosteñen os republicáns no desterro. [...] Eu non dispoño de recursos nin teño maneira de solucionar os problemas económicos e privados de ninguén e as situacións tráxicas dos refuxiados soio me sirven para entristecerme, porque non-as podo remediar. [...] (Obras Castelao. Vol. 6. Nº 162. Galaxia. 2000).

O 19 de abril, Castelao diríxese por carta dende New York a Ramón Martínez López en Buenos Aires: [...] Fai algúns días díxome Castro que o asunto do teu pasaxe estaba arranxado [...] Non sabía eu que te atopabas tan apurado, pois de sabelo recurriría a outros procedementos e a estas horas estaría resolto o caso –o teu e o da túa muller-.[...] Pois ben; eu teño uns poucos aforros para chegar ahí e vivir os primeiros tempos [...] e ofrézoche cincoenta dólares para axuda dos que xa teñas na man. [...] (Obras Castelao. Vol. 6. Nº 163. Galaxia. 2000).

O 26 de agosto, Castelao escribe en Buenos Aires a José Neira Vidal (1895-1978), presidente do Centro Galego, en carta publicada en “Galicia, Revista del Centro Gallego de Buenos Aires”, nº 332, mes de setembro: Esa magnífica institución –regida por hombres abnegados que Vd. preside con tanta dignidad- me ha ofrecido un homenaje que yo no puedo evocar sin sufrir de nuevo el estremecimiento emocional más intenso de mi vida [...] Después de cuatro años de dolor moral, que yo sentí físicamente en los centros más nobles de mi ser, he llegado a estas playas buscando un refugio conocido; pero al llegar me encontré en una ciudad que es sencillamente una parte de mi patria y en la que se me ofrece el calor de una gran familia [...] y como si esto fuese poco se me abren las puertas del Centro Gallego [...] (Refírese Castelao á demostración que o Centro Galego de Buenos Aires lle ofreceu ao pouco de chegar a Buenos Aires, o día 18 de agosto de 1940). (Obras Castelao. Vol. 6. Nº 165. Galaxia. 2000).

Sumarios

Flag CPLP.gif Cataluña Flag of Spain Outras culturas

Nobel


PREMIO NOBEL DE LITERATURA: Non entregado a causa da Segunda guerra mundial

Flag CPLP.gif CPLP - Comunidade dos Países de Lingua Portuguesa

Nacen







Morren:



Afonso Lopes Vieira: Onde a terra se acaba e o mar começa.


Alberto de Serpa: Lisboa é longe e A vida é o dia de hoje.


Alfredo Cortês: Lá-lás.


Álvaro Feijó: Corsário.


António Correia de Oliveira: Na torre mais alta.


Aquilino Ribeiro: O Servo de Deus e A Casa Roubada.


Armando Côrtes Rodrigues: Quando o mar galgou a terra (teatro).


Carlos Drummond de Andrade (Brasil): Sentimento do mundo.


Delfim Santos: Da Filosofia e Conhecimento e realidade.


Fausto José: Solstíci.


Ferreira de Castro: A tempestade.


Francisco Bugalho: Canções entre céu e terra.


Irene Lisboa: Folhas Volantes (poesia); Começa Uma Vida (prosa) e Lisboa é Quem Cá Vive (prosa).


Jaime Cortesão: Missa da meia-noite e outros poemas.


João Gaspar Simões: Pântano.


João José Cochofel: Búzio (poesía).


Joaquim de Carvalho: Osório de Castro e o Espinosismo.


Joaquim Paços d’Arcos: Ansiedade.


José Leite de Vasconcelos: Filologia Barranquenha.


José Osório de Oliveira: Uma cultura francesa e Justificação de uma Aliança.


José Régio: Jacob e o Anjo (teatro) e Em Torno da Expressão Artística (ensaio).


Luíz Teixeira: Perfil de Salazar. Elementos para la historia de su vida y su tiempo (Cádiz. Prólogo de Wenceslao Fernández Flórez).


Manuel da Fonseca: Rosa dos Ventos (poesía).


Mário Beirão: Novas estrelas.


Mário Saa: As memórias astrológicas de Camões.


Miguel Torga: Bichos (traducido ao español por Eloísa Álvarez no 1997).


Orlando Mendes (Mozambique): Trajectória.


Teixeira de Pascoaes: Napoleão (biografía).


Tomaz Kim: Para a nossa iniciação.


Vitorino Magalhães Godinho: Razão e história.


Vitorino Nemésio: Eu, comovido a oeste (poesía).





Cataluña


Nacen:

Morren:



Antoni Rovira i Virgili: Els darrers dies de la Catalunya republicana.


Josep Maria de Sagarra regresa do exilio voluntario.

Flag of Spain

Nacen:






Morren:



A Editorial Redención de Madrid publica Musa redimida. Poesías de los presos en la Nueva España; poemas feitos polos presos con motivos alentados polas autoridades franquistas, para reducir penas.

No número 7 da revista “Nueva España” (abril), Ángel Lázaro publica o artigo “Dos poemas de Rosalía de Castro”. Trátase de “Un-ha vez tiven un cravo” e “Mais vé qu’o meu corazón” coas súas traducións ao castelán e precedidos dun texto que comeza así: “Rosalía de Castro (1837-1885) no figura en las antologías de Menéndez y Pelayo ni de Juan Varela. En 1913 el hispanista inglés Fitzmaurice-Kelly la incluye por primera vez en una Antología de poetas españoles. Hasta entonces eran poetas españoles Balart, Grilo, del Palacio; pero no Rosalía de Castro… Es “Azorín” -el buen “Azorín”, por adopción manchego, según cantó ¡ay! hace algunos años Antonio Machado- quien, probablemente, hace llegar a Fitzmaurice-Kelly los versos de Rosalía. Hoy ya está sentado que Rosalía Castro es con Bécquer –y para algunos con Espronceda- la mejor de la poesía lírica de nuestro siglo XIX”.


Dionisio Ridruejo: Poesía en armas.


Enrique Jardiel Poncela: Eloísa está debajo de un almendro.


García Lorca: Diván del Tamarit.


García Nieto: Víspera hacia ti.


Gerardo Diego: Ángeles de Compostela.


Gregorio Marañón: Don Juan. Ensayos sobre el origen de su leyenda e Vida e historia.


Ignacio Agustí: Un siglo de Cataluña.


José María Pemán: Por la virgen capitana.


Juan Antonio de Zunzunegui: El chiplichandle.


León Felipe: El gran responsable.


Luis Felipe Vivanco: Tiempo de dolor.


Rafael Alberti: El trébol florido.


Ricardo León: Cristo de los infiernos.





Máis culturas:


Nacen:




Morren:.

  • Francis Scott Fitzgerald (Hollywood; 1896 Saint Paul, Minnesota).
  • Mijaíl Bulgákov (Moscú; 1891 Kiev).
  • Selma Lagerlöf (1858 Suecia).
  • Walter Hasenclever (1890 Aquisgrán).

Amanda Berenguer: A través de los tiempos que llevan a la gran calma.

Bioy Casares: La invención de Morel (prólogo de Jorge Luis Borges).


Eduardo Mallea: La bahía del silencio.


Julieta Gómez Paz: Canciones de tierra y sol.


Roberto Arlt: La fiesta del hierro (teatro).


Rubén Martínez Villena (1899-1934): Un nombre.


Samuel Eichelbaum: Pájaro de barro (teatro).




André Breton: Anthologie de l‘humour noir.


Arthur Koestler: The Gladiators e Darkness at Noon.


Bertolt Brecht: Herr Puntila und sein Knecht Matti (O señor Puntila e o seu criado Matti) e A boa persoa de Sezuan.


Dino Buzzati: Il deserto dei Tartari.


Ernest Hemingway: Por quen tanxen as campás.


Graham Greene: The power and the glory.


Henry Buckley: Vida y muerte de la República española. Editada en castelán no 2009.


Jean-Paul Sartre: L’imaginaire.


Karin Maria Boye: Kallocaína. (Traducida no 2015 ao galego por Marta Dahlgren para a editorial Hugin e Munin).


Odysseus Elytis: Orientacións.


Sándor Márai: A amante de Bolzano.


William Saroyan: Os mellores anos da nosa vida (teatro).


Tamén sucedeu...

  • CINE: Chaplin: O gran ditador.
    O gran ditador .Chaplin.jpg
  • Matisse: “Natureza morta con ostras”·
  • Dalí reside nos Estados Unidos a raíz da invasión alemana.
  • Comezan as obras de “El Valle de los Caídos”.
  • O castelán pasa a ser a única lingua oficial.
  • Lei de Unidade Sindical.
  • Decláranse ilegais o comunismo e a masonería.
  • Franco entrevístase con Hitler en Hendaya (23 de outubro).
  • Lei de Organización Sindical.
  • Creación do “Frente de Juventudes”, co obxectivo de formar e encadrar a xuventude española nos principios ideolóxicos do novo Estado.
  • Pacto tripartito entre Alemaña, Italia e Xapón. Os alemáns invaden Francia.
  • O exército inglés evacuado en Dunkerque.
  • Rusia volve ocupar Letonia, Lituania e Estonia.
  • O Armisticio de Compiegne divide Francia en dous e establece o réxime de Vichy.
  • Italia declara a guerra a Inglaterra.
  • Morren:

- Manuel Azaña (Montauban; 1880 Alcalá de Henares). Escribe Eduardo Blanco Amor (25-VII-1937):… a Manuel Azaña, al sentido de su oratoria ceñida, sobria, exacta no le van bien los resúmenes. Azaña nunca habla por hablar y no hay en sus discursos ni rellenos ni resquicios. Son piezas densas, macizas, sin poros, donde cada palabra cumple su finalidad esencial de contener una idea y su responsabilidad de formar parte de un concepto”.


- Julián Besteiro Fernández (cárcere de Carmona; 1870 Madrid).


- Lluís Companys fusilado en Montjuïc o 15 de outubro, despois de ser apresado pola Xestapo en París.


- O caricaturista Luis Bagaría (La Habana; 1882 Barcelona).


- Paul Klee (1879 Suíza).


- Trotski asasinado por Ramón Mercader, por orde de Stalin.