1895

De Xulipedia
Saltar ata a navegación Saltar á procura

Flag of Galicia (civil).svg Cultura galega

Nacementos/Pasamentos

Child in diaper icon Nacementos
Literatura
Fuco Gómez (Francisco Gómez Gómez); (Montaña de Agra, Ouselle, Becerreá; 1972 La Habana).
Juan Tizón Herreros (A Coruña; 1945 Porto).
Luís Pimentel (Luís Cándido Benigno Vázquez Fernández Barreiro Díaz Pereira); (Lugo; ibídem 1958).
Manuel García Paz (Santiago; 1990 Pozoblanco, Córdoba).
Xoán Xesús González Formoso (Cequeril, Cuntis; 1936, fusilado en Boisaca).
Outros
Ánxel Casal Gosenge (Betanzos; 1936 Cacheiras, Teo).
Jimena Fernández de la Vega (Vegadeo; 1984 Santiago de Compostela). Médica xenetista.
María Miramontes (Santa María de Guísamo, Bergondo; 1964 Buenos Aires).
O aviador militar Joaquín Loriga y Taboada que pilotaba o primeiro avión que tomou terra en Galicia (Lalín; 1927 Madrid).
O xornalista e escritor Alfonso Díaz Rodríguez (Lugo; 1948 Buenos Aires).
O escritor e político Manuel Domínguez Benavides (Ponteareas; 1947 México).
O pianista José Rodríguez Arriola (Betanzos; 1957 Barcelona).
José Mosquera Pérez “O vello dos contos” (San Pedro de Carballal; 1965 Santiago); segundo Otero Pedrayo “un dos máis transparentes e fidalgos corazóns da Nosa Terra”.
Luís Iglesias Iglesias (Teis; 1977 Santiago). Foi reitor da USC, presidiu o SEG e foi académico da RAG.
Felipe Cordero Carrete (Redondela; 1988 Santiago de Compostela). Director da Residencia de Estudantes de Compostela durante a II República e membro do Seminario de Estudos Galegos.
Jimena Fernández de la Vega (Vegadeo; 1984 Santiago de Compostela). Médica xenetista.





Skull.png
Pasamentos



Literatura
Antonio Santiago Somoza (Madrid; ¿? A Coruña).
Fernando García Acuña (Betanzos; 1861 Macurijes, Cuba).
Jacinto Romualdo López (Mondoñedo; 1808 Santa María do Campo, Ribadeo).
Domingo Campio Devesa Naveiro (Cienfuegos, Cuba; 1823 Santiago de Compostela).
Outros
O escritor Remigio Armando Caula (1828 Santiago).
O fotógrafo Andrés Cisneros y Pereiro (A Coruña; 1819 Santiago).
Juan Manuel Paz Novoa, abogado de Curros Enríquez no seu xuízo polo libro Aires da miña terra (Ourense; ibídem 1839).

Publicacións

Galegas

  • Antonio López Ferreiro : O castelo de Pambre (novela histórica publicada en fascículos en “El Pensamiento Gallego” e asinada por K) e Fueros Municipales de Santiago y su tierra (Santiago).
    Dombate perfil 2013
  • Juan López Sanmartín: En verso (A Coruña; imprenta de L. Carré).
  • Heraclio Pérez Placer : Contos da terriña (A Coruña) e A vendima. Costumes vellas (Segundo e derradeiro libro da colección “Verde y rosa”. Ourense).
  • Hipólita Muíño “Valentina Lago Valladares”: Para o teu álbum (en “Revista Gallega” nº 13. A Coruña).

Relativas a Galicia

  • Curros publica o 14 de abril en “La Tierra Gallega” o artigo “El símbolo”.
  • Segundo recolle Francisco Rodríguez en A evolución ideolóxica de M. Curros Enríquez (Edicións A Nosa Terra 1995) escribe Curros en “Tierra Gallega”: “Dedúcese de lo expuesto que la actual organización del Estado adolece de vicios y defectos que es preciso corregir a todo trance; vicios y defectos inherentes a su propia constitución, como fundado en el mismo concepto que del Estado tenían las antiguas sociedades teocráticas, que todo lo concedían a la unidad, sin acordarse de la variedad, y a cuya absorvente centralización debe atribuirse más que a nada la causa de su decadencia y su muerte” (Nº 51 do 1 de xaneiro).

“Consiste el modus vivendi de este individuo en reclutar por los montes y los valles de nuestras provincias no sabemos por cuál de los sistemas de caza puestos en uso, desde el reclamo hasta la liga, a todos los mozos útiles, niños de lactancia y viejos achacosos que encuentra a lo largo de sus casi místicas excursiones rurales, y en cargar con ellos, como con lastre, los sollados de los buques que hacen la travesía de la Península a la isla de Cuba” (Nª 60 do 10 de marzo).

“El segundo objeto que perseguimos consiste en desvanecer la idea, muy divulgada en Galicia, de que el que se arriesga a cambiar de clima y deja la templada zona occidental de España por la de los trópicos, lo hace para vivir en la opulencia y por el solo gusto de llamarse indiano a su regreso a su patria; como si las batallas de la existencia se ganasen aquí sin esfuerzo y no costase sudores de muerte cada paso que da nuestro emigrante en el camino de su emancipación” (nº 66 do 21 de abril).

“Algúns voltan para “vivir con tanto regalo como el cura de la parroquia”…”luego se casa uno; hará el regalo de un mantón a la Virgen de la ermita, repartirá el sábado un peso en calderilla a los pobres y acabará por ser un alcalde en las próximas elecciones, amigo del candidato y diputado, consejero del gobernador de la provincia, ya en potencia propincua desde entonces para ejercer el cazicazgo en cinco leguas a la redonda” (nº 73 do 9 de xuño).

“Ha logrado Brañas arrebatar a todos los partidos políticos de nuestro país, desde el carlista al republicano, contingente muy respetable, sobre todo entre el elemento joven, para formar con él el gran partido de la patria, el partido regionalista, en que hoy figura cuanto hay de más prestigio y notable en nuestra tierra. Soldado de la legión que él acaudilla, nuestro destino está ligado al suyo, y con él iremos al triunfo o a la derrota, sin esperanza de premio ni temor de castigo” (Nº 71 do 26 de maio).

“Jesús no dominaba el hebreo culto y predicaba en arameo, uno de los dialectos menos literarios, de cuantos se hablaban entonces en la Judea.Los que condenan el cultivo de los dialectos debieran fijarse en esa circunstancia para convencerse de que no es preciso apelar a las lenguas oficiales impuestas, ni al idioma de los sabios, para producir obras trascendentes” (nº 65 do 14 de abril).

  • Aureliano José Pereira de la Riva: El regionalismo y la poesía gallega.
  • Galo Salinas funda e dirixe a “Revista Gallega. Semanario de Literatura e intereses regionales” (30-VI-1907, cun total de 640 números). Órgano de expresión da Cova Céltica. Dende o 14-11-1897, a revista proclámase “Órgano oficial de la Liga Gallega en La Coruña”.
  • Desde o semanario “Revista Gallega”, órgano de expresión de A Cova Céltica, lévase a cabo unha campaña a favor da fundación dunha “Liga Regional Gallega”, para “la defensa organizada de los intereses de la Patria”.
  • Dirixida por Eugenio Carré Aldao nace na Coruña o 1 de xaneiro a publicación “Boletín Bibliográfico de la Librería Gallega” (24-12-1896).
  • O 12 de maio xorde na Coruña “Coruña alegre. Semanario festivo coruñés” (28-06-1895).
  • Aparece en Vigo “Galicia agrícola, comercial e industrial”, revista semanal.
  • En Montevideo publícase entre o 3-03 e o 17-11-1895 “El gallego”, subtitulado “Todo por España y para Galicia. Órgano de los intereses de su nombre”, dirixido por César Cisneros Luces.
    Supersticiones de galicia.jpg
  • Eduardo Núñez Sarmiento funda en La Habana a revista bilingüe “La Región” da que se editaron dous ou tres números (Xosé Neira Vilas:A prensa galega de Cuba(Ediciós do Castro 1985).
  • En Redondela comeza a saír o 24 de xaneiro “El pueblo”, subtitulado “Semanario de intereses generales”, dirixido por Francisco Crespo Rivas.
  • En agosto sae en Pontevedra un suplemento mensual do xornal “El noticiero” co título de “Revista pedagógica y literaria de El noticiero”, estando dirixida por José López Otero.
  • Heraclio Pérez Placer funda a colección “Verde y rosa”, sendo o primeiro libro publicado Recuerdo (Monólogo en colaboración con Francisco Álvarez de Novoa. Ourense).
  • Antolín López Peláez: El gran gallego. Fray Martín Sarmiento (A Coruña).
  • Emilio Canda: Argentina (Vigo).
  • Emilio Fernández Vaamonde: Bosquejos galaicos.
  • Francisco Álvarez de Nóvoa: Recuerdos.
  • Jaime Solá Mestre: La mala sombra (narrativa) e Todo malo (poesía).
  • José Ogea: Regalo de la vida (La Habana).
  • Juan de la Coba: La trampitana (ópera nun acto e en verso) e Cuba es de España. Ópera. Ourense.
  • Ramón Gayoso Arias: El regionalismo y la unidad regional. Hechos más notables de la provincia de Lugo en pro de dicha unidad.
  • Jesús Rodríguez López: Ligeros apuntes sobre las supersticiones de Galicia. O libro, denunciado á autoridade eclesiástica, foi retirado nun principio. O bispo de Lugo, Benito Murúa: “(…) Que el autor, sin duda por no conocer bastantemente ni la materia objeto de su libro ni la doctrina católica con ella relacionada, llama superstición a mucho que lejos de serlo, se halla aprobado y reconocido por la iglesia… y que se encuentran en el libro proposiciones inexactas, atrevidas, malsonantes, temerarias y ofensivas para los oídos piadosos, injuriosas, erróneas e impías que favorecen la incredulidad, venimos pues a declarar perniciosa para la Fe a la lectura del citado folleto… prohibiendo a todos nuestros feligreses, leerle, así como retenerle e reimprimirle, debiendo entregar todos los ejemplares todos aquellos que lo poseyeran en la Secretaría de Cámara o en su párroco respectivo”. Logo dunha entrevista do autor co bispo Murúa, autorizouse unha segunda edición: Supersticiones de Galicia y preocupaciones vulgares. “Grial” nº 29, páx. 369). En edicións posteriores aparecería con prólogo de García-Sabell e epílogo de Otero Pedrayo.
  • Sabas Catá : Verdades amargas: exposición de los males que afligen a Cuba, causas que lo determinan y remedios que se aconsejan para su salvación. (Impr. La Constancia. Cuba).

Acontecementos

  • Gaos Berea sae de Vigo con destino a Cuba, México e Argentina.
  • Castelao marcha á Argentina coa nai.
  • Manuel Lugrís Freire retorna a Galicia, comezando a traballar na “Litografía La Artística”.
  • Establécese en Vigo o editor Eugenio Krapf.
  • Carolina Otero, A Bela Otero, aparece nas vistas do cinetoscopio de Édison “Danza andaluza”.
    La Belle Otero, par Jean Reutlinger, sepia
  • Iluminación eléctrica no Ferrol e Santiago.
  • Por primeira vez en Galicia o PSOE obtén un concelleiro no Ferrol.

Premios

Mail-client-Breeze-Icon.svgEpistolario

Sumarios

Flag CPLP.gif Cataluña Flag of Spain Outras culturas

Flag CPLP.gif CPLP - Comunidade dos Países de Lingua Portuguesa



Nacen






O escritor baiano Jorge Amado presenta unha visión da obra literaria de Plínio Salgado en O cavaleiro da esperança, biografia do líder comunista Luís Carlos Prestes: “Nunca, em todo mundo, incluindo o futurismo de Marinetti no fáscio italiano, incluindo as teorias árias do nazismo alemão, nunca se escreveu tanta idiotice, tanta cretinice, em tão má literatura, como o fez o integralismo no Brasil. Foi um momento onde maior que o ridículo só era a desonestidade. Plínio Salgado, führer de opereta, messias de teatro barato, tinha o micróbio da má literatura. Tendo fracassado nos seus plágios de Oswald de Andrade, convencido que não nascera para copiar boa literatura, plagia nesses anos o que há de pior em letra de fôrma no mundo. É a literatura mais imbecil que imaginar se possa”.



Morren:

  • Manuel Pinheiro Chagas (Lísboa; íbidem 1842).
  • Virgínia Vitorino (Alcobaça; 1967 Lisboa).





José Leite de Vasconcelos funda a revista “Arqueólogo Português” como órgano do Museo Etnolóxico que o doutor Leite fundara em Belém e que dirixiu ata 1929.

Carolina Michaëlis de Vasconcelos: Poesias de Francisco de Sá de Miranda.


D. João da Câmara: A toutinegra real.


Eugénio de Castro: Sagramor.


Fernando Pessoa escribe o seu primeiro poema: a cuarteta “A minha querida mamã”. Súa nai volta casar, co comandante João Miguel Rosa, cónsul de Portugal en Durban, colonia inglesa de Natal (actual República de Sud- África).


Wenceslau de Moraes: Traços do Extremo Oriente.





Cataluña


Nacen:


Morren:

  • Frederic Soler (Barcelona; ibídem 1839).
    La vaca cega. Joan Maragall
  • Josep Yxart (1852 Tarragona).


Àngel Ruiz i Pablo: Per fer gana.

Jacint Verdaguer: En defensa pròpia (artigos (1895-1897).


Joan Maragall : Poesies. Aquí aparece o poema “La vaca cega” que foi traducido ao galego por primeira vez o 10 de xuño de 1917 en “A Nosa Terra” por Xosé Iglesias Roura. Logo sería traducido por Xesús Alonso Montero (1972) e por Manuel Casado Nieto (Faro de Vigo 07/08/1981).

Flag of Spain


Nacen:






Morren:



Blasco Ibáñez. Flor de mayo.


Dicenta: Juan José.


Francisco Rodríguez Marín : Ciento y un sonetos de Francisco de Osuna y de Francisco Rodríguez Marín (Sevilla). Con data de 20 de setembro escríbelle a Eduardo Pondal: “Ya en Sevilla, recibí, reexpedidas desde Osuna, con sendas dedicatorias muy afectuosas, sus hermosas poesías “O dólmen de Dombate” y “A campana d’ Anllóns”; ésta, llena de melancolía y de amor a la patria y de esa ternura tan agradable…, estaba por decir tan gallega. Ya cuando recibí las primorosas Queixumes d’os pinos (…) admiré esa hermosísima composición, que ahora me sé de memoria y recito alguna vez entre los poetas sevillanos. Por el correo de hoy mándole dos libros: mi Nueva premática del tiempo (2ª edición), y uno de los pocos ejemplares que he hecho tirar en papel de holo (para amigos de mi predilección) de mis Ciento y un sonetos “.


Leopoldo Alas “Clarín”: Teresa (teatro).


Miguel de Unamuno: En torno al casticismo.


Pérez Galdós: Nazarín.


Valle-Inclán: Femeninas. Seis historias amorosas (o seu primeiro libro; prologado por Manuel Murguía).





Máis culturas:


Nacen:

  • Juana Ibarbourou (Fernández Morales); (Uruguai; 1979 Filla dun emigrante de Vilanova de Lourenzá):
    Juana de Ibarbourou from Estampas de la Biblia

“Patria de mi padre, luminosa y grande,

¡qué profundamente te quiero también!

Me crié soñando con tu maravilla.

No quiero morirme sin verte una vez.

Con el niño mío, que también te ama,

¡oh! Galicia mía, hemos de traer

a la tierra india que amparó a mi padre,

algo de tu hechizo y tu sencillez!”.




Morren:.

  • Jorge Isaacs (1837 Colombia).
  • José Martí (1853 Cuba).
  • Manuel Gutiérrez Nájera (1859 México).
  • Friedrich Engels (Londres; 1820 Barmen).


José Santos Chocano: En la aldea.


André Gide: Les Nourritures terrestres.


Antón Pávlovich Chéjov: A gaivota (teatro).


Antonio Fogazzaro: Piccolo mondo antico.


Henry James: O altar dos mortos.


Herbert G. Wells: The time machine.


Joris-Karl Huysmans: En route.


Oscar Wilde: The importance of being Earnest (A importancia de chamarse Ernesto). Teatro. Traducida ao galego no 1999 por Miguel Pérez Romero. Biblioteca-Arquivo teatral Francisco Pillado Mayor. “Grial” nº 146).


Rudyard Kipling:O libro da xungla(2ª parte).


Sigmund Freud: Estudios sobre a histeria.


Stephen Crane: The red badge of courage (A insignia vermella do valor).


Thomas Hardy: Jude the obscure.(Traducida ao galego no 2015 por María Fernández para a editorial Hugin e Munin).


Tamén sucedeu...

  • Nacen:

- O director de cine Buster Keaton (1966).

- O director de cine John Ford (1973).

  • Picasso en Barcelona.
  • Gauguin abandona París para trasladarse a Tahití.
  • Insurrección independentista en Cuba.
  • Guerra de Cuba. Escribe Pi y Margall : “Nación alguna tiene derecho a ocupar territorios que otros hombres pueblen como estos no se lo consientan. Si una nación los ocupa por la violencia, los vencidos pueden en todo tiempo combatirla hasta que la arrojen del suelo de su patria. No hay en esto prescripción posible. Ni prescribe ni puede prescribir nunca el derecho a la libertad y la independencia”. (Don Quijote, 12 de xullo). O 27 de abril chega á illa o xeneral Martínez Campos. Cánovas forma Goberno. O 19 de maio morre nun enfrontamento con tropas españolas José Martí.
  • Fundación do Partido Republicano Nacional.
  • Constitúese o Bizkai-Buru-Batzar, impulsado por Sabino Arana .
  • Fin da guerra chino - xaponesa: Xapón anexiónase Formosa e Corea.
  • Os irmáns Lumière, inventores do cinematógrafo, proxectan en público o 22 de marzo a primeira película que se realizou no mundo: “A saída de obreiros da fábrica Lumiére”.
  • Wilhelm Röntgen descobre os raios X.
  • Gillette inventa a súa maquiniña de barbear.
  • O 27 de maio o escritor Óscar Wilde é condenado a dous anos de cárcere con traballos forzados ao ser acusado de practicar a homosexualidade.
  • Morren:

- En Berlín Isaac Peral, inventor do submarino (1851 Cartagena).

- José Martí, heroe da independencia cubana (1853).